ਹੈਲਥ ਡੈਸਕ- ਸਰਦੀਆਂ ਆ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜੈਕਟਾਂ, ਸ਼ਾਲਾਂ ਅਤੇ ਗਰਮ ਕੱਪੜੇ ਕੱਢ ਲਏ ਹਨ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕ ਅਜੇ ਵੀ ਹਲਕੇ ਸਵੈਟਸ਼ਰਟਾਂ ਜਾਂ ਜੈਕਟਾਂ ਪਹਿਨ ਰਹੇ ਹਨ, ਓਥੇ ਹੀ ਕੁਝ ਲੋਕ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਠੰਡ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੋ? ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਦੂਸਰਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਠੰਡ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ? ਇਸ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨ ਕੋਲ ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੱਗਣ ਵਾਲੀ ਠੰਢ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸਿਰਫ਼ ਮੌਸਮ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਜ਼ੁਕਾਮ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਇੰਸ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਥਰਮੋਰਗੂਲੇਸ਼ਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਾਣੋ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਕਮੀ ਨਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਠੰਡ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਕਿਵੇਂ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ?
ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਨੂੰ ਥਰਮੋਰਗੂਲੇਸ਼ਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਇਰਨ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 12 ਅਤੇ ਫੋਲੇਟ, ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਟਾਮਿਨਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਗਰਮੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਠੰਡ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ।

ਸਰੀਰ ਦੀ ਗਰਮੀ ਲਈ ਆਇਰਨ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?
ਹੀਮੋਗਲੋਬਿਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਇਰਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲਾਲ ਰਕਤਾਣੂਆਂ (Red Blood Cell) ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਆਕਸੀਜਨ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦੀ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਟਿਸ਼ੂ ਲੋੜੀਂਦੀ ਗਰਮੀ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਇਰਨ ਡੈਫੀਸ਼ੈਂਸੀ ਅਨੀਮੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਠੰਡ, ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। The Lancet Hematology ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਆਇਰਨ ਦੀ ਕਮੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਠੰਡਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਵਿਟਾਮਿਨ B12 ਦੀ ਕਮੀ
ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਰਕਤਾਣੂਆਂ (Red Blood Cell) ਦੇ ਸਹੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 12 ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕਮੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤਮੰਦ Red Blood Cell ਨੂੰ ਬਣਨ ਤੋਂ ਰੋਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਅਨੀਮੀਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਗਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹੱਥਾਂ-ਪੈਰਾਂ ਵਿਚ ਠੰਢ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਆਕਸੀਜਨ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਵਿਚ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬੀ 12 ਦੀ ਕਮੀ ਥਰਮੋਰਗੂਲੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਠੰਡ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਫੋਲੇਟ (ਵਿਟਾਮਿਨ B9) ਦੀ ਕਮੀ
ਫੋਲੇਟ, ਭਾਵ B9, ਵਿਟਾਮਿਨ B12 ਦੇ ਨਾਲ ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਵਿਘਨ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਠੰਡ ਲੱਗਣ, ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਖਰਾਬ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਜਰਨਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਫੋਲੇਟ ਦੀ ਕਮੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਲੱਛਣ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਠੰਡਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਾ, ਆਮ ਹੈ। ਫੋਲੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰੀਆਂ ਪੱਤੇਦਾਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਫਲੀਆਂ ਅਤੇ ਖੱਟੇ ਫਲ ਖਾਓ।

Vitamin C ਅਤੇ Iron ਦੀ ਸਮਾਈ
ਤੁਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਤੁਹਾਡੀ ਚਮੜੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਠੰਡ ਵੀ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਆਇਰਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਿੰਨੀ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਨੂੰ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਆਇਰਨ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਸੀਂ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ ਹੋ। ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਇਰਨ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਅਨੀਮੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਜ਼ੁਕਾਮ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਠੰਡ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਸੰਕੇਤ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਈਪੋਥਾਈਰੋਡਿਜ਼ਮ, ਰੇਨੌਡ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਜਾਂ ਗੰਭੀਰ ਪੋਸ਼ਣ ਸੰਬੰਧੀ ਕਮੀਆਂ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖੂਨ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਇਰਨ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12, ਫੋਲੇਟ ਜਾਂ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।